Kancelaria radcowska, adwokacka, doradcza (odszkodowawcza)? Poznaj różnice!

Radca prawny i adwokat. Kto może wykonywać każdy z tych zawodów? Jakie są różnice w uprawnieniach osób je wykonujących? Czy doradca prawny to zawsze prawnik? Odpowiedzi na powyższe pytania w treści artykułu.


Na czym polega wykonywanie zawodu przez RADCĘ PRAWNEGO i ADWOKATA?

Wykonywanie zawodu radcy prawnego polega na świadczeniu pomocy prawnej. Świadczenie pomocy prawnej przez radcę prawnego polega w szczególności na:

  1. udzielaniu porad i konsultacji prawnych, 
  2. sporządzaniu opinii prawnych, 
  3. opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz 
  4. występowaniu przed urzędami i sądami w charakterze pełnomocnika lub obrońcy.

Zawód adwokata polega na świadczeniu pomocy prawnej, a w szczególności na:

  1. udzielaniu porad prawnych, 
  2. sporządzaniu opinii prawnych, 
  3. opracowywaniu projektów aktów prawnych oraz 
  4. występowaniu przed sądami i urzędami.

Uprawnienia osób wykonujące oba zawody (radcy prawnego i adwokata) są niemal identyczne.

Różnice w uprawnieniach radców prawnych i adwokatów sprowadzają się do prawa wykonywania zawodu przez radców prawnych w ramach stosunku pracy (czego nie może robić adwokat) oraz braku możliwości występowania przed sądem w charakterze obrońcy oskarżonego przez tych radców prawnych, którzy są zatrudnieni w ramach stosunku pracy. 

Zastępując strony przed sądami radcowie prawni występują w todze z niebieskim żabotem, natomiast adwokaci w todze z żabotem zielonym.


Czym jest KANCELARIA ODSZKODOWAWCZA? Kim jest DORADCA PRAWNY?

W przestrzeni publicznej coraz częściej pojawia się pojęcie "kancelarii odszkodowawczej", "kancelarii doradczej" oraz "doradcy prawnego". Ten ostatni często błędnie utożsamiany jest z radcą prawnym. 

Radca prawny, podobnie jak adwokat, musi ukończyć magisterskie studia prawnicze, ukończyć trzyletnią aplikację pod okiem doświadczonego patrona oraz zdać czterodniowy państwowy egzamin zawodowy. Radca prawny i adwokat są zatem podmiotami profesjonalnymi, wykonującymi zawód zaufania publicznego. Dochowanie tajemnicy zawodowej jest prawem i obowiązkiem radcy prawnego. Stanowi podstawę zaufania klienta i jest gwarancją praw i wolności. Również adwokat zobowiązany jest zachować w tajemnicy oraz zabezpieczyć przed ujawnieniem lub niepożądanym wykorzystaniem wszystko, o czym dowiedział się w związku z wykonywaniem obowiązków zawodowych. Obowiązek dochowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie.

Tymczasem osoby prowadzące tzw. kancelarie doradcze (odszkodowawcze) nie musza posiadać żadnych uprawnień do wykonywania swojej działalności. Nie muszą nawet być prawnikami. Jeśli jednocześnie nie są wpisani na listę radców prawnych lub adwokatów są oni tzw. "doradcami prawnymi", których zakres możliwych do zaoferowania swoim klientom usług jest dużo węższy, o czym korzystający z ich usług nie zawsze wiedzą i nie zawsze, niestety, są czytelnie informowani.


Doradcy prawni, prowadzący kancelarie doradcze (odszkodowawcze), w przeciwieństwie do radców prawnych i adwokatów:

  • nie muszą mieć wykształcenia prawniczego,
  • nie muszą posiadać uprawnień, bądź zezwoleń do prowadzenia działalności,
  • nie są związani tajemnicą zawodową,
  • nie mają prawa odmowy składania zeznań lub odpowiedzi na pytania co do faktów, o których dowiedział się przy udzielaniu pomocy prawnej, 
  • nie muszą posiadać ubezpieczenia od odpowiedzialności cywilnej, 
  • nie są związani odpowiedzialnością dyscyplinarną, 
  • nie są związani zasadami etyki zawodowej,
  • mogą korzystać w dowolny sposób z reklamy,
  • nie mogą występować przed sądami w charakterze pełnomocników stron.

 

Chcąc „reprezentować” klienta w sądzie, kancelarie doradcze często zawierają umowy z kancelariami radców prawnych lub adwokatów, którym zlecają prowadzenie sprawy. Warto pamiętać, że taka praktyka jest niedopuszczalna, ponieważ to korzystający z pomocy prawnej jest jedyną osobą, która może decydować o tym, kto ma go reprezentować w sądzie. Umowa zawarta z kancelarią doradczą lub odszkodowawczą nie może obligować klienta do konieczności korzystania z usług wybranego przez kancelarię doradczą pełnomocnika (radcy prawnego lub adwokata). 

Jak czytamy w orzecznictwie:

„Nie można (...) podzielić wyrażonego w skardze kasacyjnej zapatrywania, że te usługi prawnicze, które są zastrzeżone dla adwokatów lub radców prawnych, wolno spółkom kapitałowym wykonywać dla swych klientów, zgodnie z art. 19 u.s.d.g., przy pomocy zatrudnionych w tych spółkach na podstawie umów o pracę lub umów zlecenia radców prawnych. Sprzeciwia się temu, jak zresztą wykonywaniu wszelkich czynności przez radców prawnych zatrudnionych w spółce kapitałowej dla jej klientów, przepis art. 8 ust. 1 u.r.p. Wprawdzie art. 8 ust. 1 u.r.p. pozwala radcy prawnemu wykonywać zawód w ramach stosunku pracy lub umowy zlecenia - po uchyleniu art. 8 ust. 2 u.r.p. nawet z jednoczesnym wykonywaniem go w innych przewidzianych w art. 8 ust. 1 u.r.p. formach - jednakże chodzi tu wyłącznie o świadczenie pomocy prawnej na rzecz pracodawcy lub zleceniodawcy.”

Postanowienie SN z 28.02.2008 r., III CSK 245/07, OSNC 2009, nr 5, poz. 73.


Kancelarie doradcze i odszkodowawcze zdobywają klientów, korzystając z prawa do reklamy, które jest ograniczone w przypadku radców prawnych i adwokatów. Niestety, zdarza się, że reklama przyjmuje formę agresywną, posługującą się stereotypowym myśleniem o wynagrodzeniu radców prawnych i adwokatów.

Na marginesie zauważmy, że o dopuszczalności używania zwrotu "kancelaria prawna" w firmie podmiotów nieprofesjonalnych wypowiedział się Sąd Najwyższy.

„Zwrot "kancelaria prawna" w firmie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością może wprowadzać w błąd przez sugerowanie, że przedmiotem działania spółki jest świadczenie pomocy prawnej przez osoby będące adwokatami lub radcami prawnymi.”

Postanowienie SN z 28.02.2008 r., III CSK 245/07, OSNC 2009, nr 5, poz. 73.


Korzystając z usług doradców prawnych i prowadzonych przez nich kancelarii należy zwrócić szczególną uwagę na to, czy osoba Państwa obsługująca posiada odpowiednie wykształcenie do doradzania Państwu i właściwego zabezpieczenia Państwa interesów.


Weryfikacja posiadania uprawnień do wykonywania zawodu

Aby zweryfikować, czy obsługująca nas osoba posiada uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego lub adwokata, możliwym jest skorzystanie z jawnych rejestrów:

Rejestr radców prawnych (https://rejestrradcow.pl/Home/Index),
Rejestr adwokatów (https://rejestradwokatow.pl/adwokat).

W rejestrach ujęte są osoby wpisane na listę radców prawnych i listę adwokatów.


Jak uzyskuje się uprawnienia do wykonywania zawodu radcy prawnego lub adwokata?

Prawo wykonywania zawodu radcy prawnego lub adwokata mają osoby wpisane na listę radców prawnych lub listę adwokatów.

Przesłankami wpisu na listę radców prawnych oraz listę adwokatów jest:

  1. ukończenie wyższych studiów prawniczych w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskanie tytułu magistra lub zagranicznych studiów prawniczych uznanych w Rzeczypospolitej Polskiej
  2. nieskazitelny charakter oraz dawanie swym dotychczasowym zachowaniem rękojmi prawidłowego wykonywania zawodu;
  3. korzystanie w pełni z praw publicznych oraz posiadanie pełnej zdolności do czynności prawnych;
  4. odbycie w Rzeczypospolitej Polskiej aplikacji (radcowskiej – w przypadku wpisu na listę radców prawnych, adwokackiej – w przypadku wpisu na listę adwokatów)
  5. złożenie egzaminu (radcowskiego – w przypadku wpisu na listę radców prawnych, adwokackiego – w przypadku wpisu na listę adwokatów), chyba że zachodzą wyjątki od konieczności złożenia tego egzaminu.
Egzamin zawodowy trwa cztery dni i składa się z pięciu części:
  1. Pierwsza część egzaminu obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa karnego, polegającego na przygotowaniu aktu oskarżenia albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu. 
  2. Druga część egzaminu obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa cywilnego lub rodzinnego, polegającego na przygotowaniu pozwu lub wniosku albo apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu. 
  3. Trzecia część egzaminu obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa gospodarczego, polegającego na przygotowaniu umowy albo sporządzeniu pozwu, wniosku lub apelacji, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
  4. Czwarta część egzaminu obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu prawa administracyjnego, polegającego na przygotowaniu skargi do wojewódzkiego sądu administracyjnego lub skargi kasacyjnej do Naczelnego Sądu Administracyjnego, a w przypadku uznania, że jest brak podstaw do ich wniesienia, na sporządzeniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu. 
  5. Piąta część egzaminu obejmuje rozwiązanie zadania z zakresu zasad wykonywania zawodu lub zasad etyki polegającego na przygotowaniu opinii prawnej w oparciu o akta lub przedstawiony stan faktyczny opracowane na potrzeby egzaminu.
Pierwsze trzy części egzaminu trwają po 6 godzin, natomiast dwie ostatnie, zdawane ostatniego dnia, trwają 8 godzin. Pozytywny wynik z egzaminu otrzymuje zdający, który z każdej części egzaminu otrzymał ocenę pozytywną.

Od wymogu złożenia egzaminu zawodowego zwolnione są następujące osoby:

  1. profesorowie i doktorzy habilitowani nauk prawnych;
  2. osoby, które przez okres co najmniej 3 lat zajmowały stanowisko Prezesa Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, jej wiceprezesa lub radcy albo wykonywały zawód komornika;
  3. osoby, które zajmowały stanowisko sędziego, prokuratora lub wykonywały zawód notariusza albo adwokata (w przypadku wpisu na listę radców prawnych) lub radcy prawnego (w przypadku wpisu na listę adwokatów);
  4. osoby, które zajmowały stanowisko asesora sądowego przez okres co najmniej 2 lat;
  5. osoby, które zdały egzamin sędziowski lub prokuratorski po dniu 1 stycznia 1991 r. lub egzamin notarialny po dniu 22 kwietnia 1991 r. oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę, łącznie przez okres co najmniej 3 lat
    1. zajmowały stanowisko asesora prokuratorskiego, referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, asystenta prokuratora, asystenta sędziego lub były zatrudnione w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym lub w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka i wykonywały zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego lub
    2. wykonywały na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 4a ust. 1, lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych (Dz. U. z 2018 r. poz. 2115 i 2193 oraz z 2019 r. poz. 730), lub
    3. były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego;
  6. osoby, które posiadają stopień naukowy doktora nauk prawnych oraz w okresie 5 lat przed złożeniem wniosku o wpis na listę, łącznie przez okres co najmniej 3 lat:
    1. zajmowały stanowisko referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, aplikanta sądowego, aplikanta prokuratorskiego, asystenta sędziego, asystenta prokuratora lub
    2. wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez adwokata lub radcę prawnego na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 4a ust. 1, lub kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o radcach prawnych, lub
    3. były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego, lub
    4. były zatrudnione w Trybunale Konstytucyjnym lub międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka, i wykonywały zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego.

 

Od wymogu odbycia aplikacji zwolnione są następujące osoby:

  1. doktorzy nauk prawnych;
  2. osoby, które przez okres co najmniej 4 lat w okresie nie dłuższym niż 6 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione na stanowisku referendarza sądowego, starszego referendarza sądowego, asystenta prokuratora, asystenta sędziego lub były zatrudnione w Sądzie Najwyższym, Trybunale Konstytucyjnym lub w międzynarodowym organie sądowym, w szczególności w Trybunale Sprawiedliwości Unii Europejskiej lub Europejskim Trybunale Praw Człowieka i wykonywały zadania odpowiadające czynnościom asystenta sędziego;
  3. osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 4 lat w okresie nie dłuższym niż 6 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu wykonywały na podstawie umowy o pracę lub umowy cywilnoprawnej wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej przez radcę prawnego lub adwokata w kancelarii radcy prawnego, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 8 ust. 1, lub kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim, spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, o których mowa w art. 4a ust. 1 ustawy z dnia 26 maja 1982 r. – Prawo o adwokaturze;
  4. osoby, które po ukończeniu wyższych studiów prawniczych przez okres co najmniej 4 lat w okresie nie dłuższym niż 6 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane ze świadczeniem pomocy prawnej na rzecz tych urzędów;
  5. osoby, które po ukończeniu aplikacji legislacyjnej przez okres co najmniej 4 lat w okresie nie dłuższym niż 6 lat przed złożeniem wniosku o dopuszczenie do egzaminu były zatrudnione w urzędach organów władzy publicznej lub w państwowych jednostkach organizacyjnych i wykonywały wymagające wiedzy prawniczej czynności bezpośrednio związane z tworzeniem projektów ustaw, rozporządzeń lub aktów prawa miejscowego;
  6. osoby, które zdały egzamin sędziowski, prokuratorski, notarialny lub komorniczy;
  7. osoby, które zajmują stanowisko radcy Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej;
  8. osoby, które w terminie 10 lat od doręczenia uchwały o wyniku egzaminu (radcowskiego – w przypadku wpisu na listę radców prawnych, adwokackiego – w przypadku wpisu na listę adwokatów) nie złożyły wniosku o wpis na listę (radców prawnych – w przypadku wpisu na listę radców prawnych, adwokatów – w przypadku wpisu na listę adwokatów);
  9. osoby, które przez ponad 10 lat nie wykonywały zawodu, o wpis na listę którego się ubiegają.

 

Poświadczenia odpisów dokumentów

Zarówno radca prawny, jak i adwokat ma prawo sporządzania poświadczeń odpisów dokumentów za zgodność z okazanym oryginałem w zakresie określonym odrębnymi przepisami (np. w sprawach cywilnych, w których występuje jako pełnomocnik). Poświadczenie powinno zawierać podpis radcy prawnego lub adwokata, datę i oznaczenie miejsca jego sporządzenia, na żądanie – również godzinę dokonania czynności. Jeżeli dokument zawiera cechy szczególne (dopiski, poprawki lub uszkodzenia) radca prawny lub adwokat stwierdza to w poświadczeniu.

 

Formy wykonywania zawodu przez radcę prawnego i adwokata

Radca prawny może wykonywać zawód:

  1. w ramach stosunku pracy,
  2. na podstawie umowy cywilnoprawnej,
  3. w kancelarii radcy prawnego
  4. w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w których wspólnikami/partnerami/komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, a wyłącznym przedmiotem działalności spółek jest świadczenie pomocy prawnej.

Pomoc prawna polegająca na występowaniu przez radcę prawnego w charakterze obrońcy w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe może być świadczona w ramach wykonywania przez niego zawodu na podstawie umowy cywilnoprawnej, w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce pod warunkiem że radca prawny nie pozostaje w stosunku pracy. Zakaz zatrudnienia nie dotyczy pracowników naukowych i naukowo-dydaktycznych.

Adwokat może wykonywać zawód:

  1. w kancelarii adwokackiej,
  2. w zespole adwokackim oraz
  3. w spółce cywilnej, jawnej, partnerskiej, komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, w których wspólnikami/partnerami/komplementariuszami są radcowie prawni, adwokaci, rzecznicy patentowi, doradcy podatkowi lub prawnicy zagraniczni wykonujący stałą praktykę na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 lipca 2002 r. o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w Rzeczypospolitej Polskiej, a wyłącznym przedmiotem działalności spółek jest świadczenie pomocy prawnej.

 

Radca Prawny Marta Tadrowska-Brzoszczyk ukończyła w 2015 r. na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu jednolite studia magisterskie na kierunku prawo, po czym odbyła w latach 2016-2018 aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Bydgoszczy. W marcu 2019 r. zdała egzamin radcowski, a po złożeniu wniosku została wpisana na listę radców prawnych pod numerem BD-1552. Od sierpnia 2019 r. prowadzi w Tucholi Kancelarię Radcy Prawnego.

Radca Prawny Adam Brzoszczyk, współpracujący z Kancelarią, ukończył w 2015 r. na Uniwersytecie Gdańskim jednolite studia magisterskie na kierunku prawo, po czym odbył w latach 2016-2018 aplikację radcowską przy Okręgowej Izbie Radców Prawnych w Bydgoszczy. W marcu 2019 r. zdał egzamin radcowski, a po złożeniu wniosku został wpisany na listę radców prawnych pod numerem BD-1551.

Przyjmowanie Klientów odbywa się po indywidualnym umówieniu terminu spotkania pod numerem telefonu +48 603 493 896 lub za pośrednictwem poczty elektronicznej pod adresem radca@kancelaria-tadrowska.pl