Dwa odszkodowania za dwa zwolnienia

Sąd Najwyższy podjął 4 kwietnia 2019 r. uchwałę zgodnie z którą w sytuacji, gdy pracodawca wadliwie wypowiedział umowę o pracę, a następnie rozwiązał ją bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów, pracownikowi przysługują dwa roszczenia odszkodowawcze przy uwzględnieniu jednak, że świadczenia te spełniają funkcję kompensacyjną, a zatem w części albo w całości może dojść do zbiegu roszczeń wykluczającego ich kumulację.

Sąd Najwyższy podjął uchwałę w odpowiedzi na zadane przez Sąd Okręgowy pytanie prawne o następującej treści:

„Czy art. 60 zd. 1 KP pozbawia prawa do odszkodowania z art. 56 KP pracownika, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez wypowiedzenia z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów w takim trybie w okresie wypowiedzenia umowy dokonanego wcześniej również z naruszeniem przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę w trybie wypowiedzenia, w sytuacji gdy pracownik uzyskał z mocy orzeczenia sądu, na podstawie art. 45 KP odszkodowanie z art. 47(1) KP czy tylko ogranicza to prawo w ten sposób, że limituje wysokość odszkodowania do kwoty ustalonej zgodnie ze zd. 2 art. 60 KP?”

Odpowiedź Sądu Najwyższego prowadzi do wniosku, że dopuszczalnym jest jednoczesne dochodzenie odszkodowania określonego w art. 45 § 1 w zw. z art. 47(1) Kodeksu pracy za niezgodne z prawem wypowiedzenie umowy o pracę, a także odszkodowania określonego w art. 56 § 1 w zw. z art. 58 Kodeksu pracy za naruszenie przepisów o rozwiązywaniu umów o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli pracownik został najpierw zwolniony za wypowiedzeniem, a następnie w okresie wypowiedzenia rozwiązano z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia.

Odszkodowanie za naruszenie przepisów o wypowiadaniu umowy o pracę przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, nie niższej jednak od wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (umowa zawarta na czas nieokreslony). Jeżeli jednak wypowiedziano w taki sposób umowę o pracę zawartą na czas określony, pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za czas, do upływu którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za 3 miesiące.

Odszkodowanie za naruszenie przepisów dotyczących rozwiązywania umów o pracę bez wypowiedzenia przysługuje w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia. W przypadku rozwiązania umowy o pracę zawartej na czas określony odszkodowanie przysługuje w wysokości wynagrodzenia za czas, do którego umowa miała trwać, nie więcej jednak niż za okres wypowiedzenia.

Wysokość obu odszkodowań limitowana jest funkcją odszkodowania. Sąd Najwyższy wskazał, że celem zasądzenia dwóch odszkodowań zamiast jednego jest zrównanie sytuacji pracownika, który w okresie wypowiedzenia umowy o pracę otrzymał dodatkowo jej rozwiązanie bez wypowiedzenia (a oba oświadczenia pracodawcy naruszały przepisy prawa pracy) z takim pracownikiem, któremu pracodawca tylko wadliwie wypowiedział umowę o pracę. Sąd Najwyższy wskazał przy tym, że w takiej sytuacji zasadnym jest domaganie się zasądzenia odszkodowania za bezprawne rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia oraz części odszkodowania określonego w art. 47(1) KP za okres wypowiedzenia, którego pracownik nie wykorzystał wskutek natychmiastowego rozwiązania z nim umowy.

Sygnatura orzeczenia SN: III PZP 2/19.

Przykłady:

A. Umowa o pracę na czas nieokreślony:

1.

Jan K. pracował w XYZ sp. z o.o. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony od 1 stycznia 2018 r. W dniu 30 stycznia 2020 r. pracodawca wręczył mu wypowiedzenie umowy o pracę z miesięcznym okresem wypowiedzenia (który miał upłynąć 29 lutego 2020 r.). Wypowiedzenie nie zawierało uzasadnienia, w związku z czym naruszało przepisy prawa pracy. Jan K. złożył odwołanie do sądu pracy. Następnie 31 stycznia 2020 r. pracodawca wręczył Janowi K. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z uwagi na ciężkie naruszenie przez niego obowiązków pracowniczych. Jan K. nie zgadzał się z tym twierdzeniem, więc od tego rozwiązania również złożył odwołanie do sądu pracy. Zgodnie z interpretacją Sądu Najwyższego, w sytuacji gdy oba zwolnienia były niezgodne z prawem, Janowi K. będzie przysługiwać odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia (w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia - 1 miesiąc) oraz ewentualne dodatkowe odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, przy czym suma obu odszkodowań nie będzie mogła przekroczyć wynagrodzenia za okres 3 miesięcy. 

2.

Jeżeli Jan K. zostałby zwolniony wyłącznie dyscyplinarnie, to mógłby dochodzić odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia (czyli za 1 miesiąc).

3.

Jeżeli Jan K. zostałby zwolniony wyłącznie za wypowiedzeniem, wówczas mógłby dochodzić odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres od 2 tygodni do 3 miesięcy, jednak nie mniej niż za okres wypowiedzenia (czyli mógłby dochodzić odszkodowania w wysokości określonej przez Sąd nie niższej jednak niż jednomiesięczne i nie wyższej niż trzymiesięczne wynagrodzenie).

1.

Jan K. pracował w XYZ sp. z o.o. od 1 stycznia 2018 r. na podstawie umowy o pracę zawartej na czas określony do dnia 31 maja 2020 r. W dniu 30 stycznia 2020 r. pracodawca wręczył mu wypowiedzenie umowy o pracę z miesięcznym okresem wypowiedzenia (który miał upłynąć 29 lutego 2020 r.). Wypowiedzenie nie zawierało uzasadnienia, w związku z czym naruszało przepisy prawa pracy. Jan K. złożył odwołanie do sądu pracy. Następnie 31 stycznia 2020 r. pracodawca wręczył Janowi K. oświadczenie o rozwiązaniu umowy o pracę bez wypowiedzenia z uwagi na ciężkie naruszenie przez niego obowiązków pracowniczych. Jan K. nie zgadzał się z tym twierdzeniem, więc od tego rozwiązania również złożył odwołanie do sądu pracy. W sytuacji gdy oba zwolnienia zostaną uznane za niezgodne z prawem, Janowi K. będzie przysługiwać odszkodowanie za niezgodne z prawem rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia w wysokości wynagrodzenia za okres do kiedy umowa miała trwać, jednak nie więcej niż za okres wypowiedzenia (czyli w tym przypadku za 1 miesiąc) oraz ewentualne dodatkowe odszkodowanie z tytułu niezgodnego z prawem rozwiązania umowy za wypowiedzeniem, przy czym suma obu odszkodowań nie będzie mogła przekroczyć wynagrodzenia za okres 3 miesięcy.

2.

Jeżeli Jan K. zostałby zwolniony wyłącznie dyscyplinarnie, to mógłby dochodzić odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres do kiedy umowa miała trwać, jednak nie więcej niż za okres wypowiedzenia (czyli za 1 miesiąc).

3.

Jeżeli Jan K. zostałby zwolniony wyłącznie za wypowiedzeniem, wówczas mógłby dochodzić odszkodowania w wysokości wynagrodzenia za okres do kiedy umowa miała trwać, jednak nie więcej niż za 3 miesiące (czyli za 3 miesiące).

Kancelaria Radcy Prawnego Marty Tadrowskiej w Tucholi świadczy pomoc prawną w sprawach pracowniczych, polegającą m.in. na reprezentowaniu stron stosunku pracy (tj. pracodawcy, jak i pracownika) w sporach sądowych i pozasądowych, a także prowadzeniu kompleksowej obsługi prawnej pracodawcy.

W celu podjęcia współpracy zapraszam do kontaktu.