SN: Odszkodowanie za opiekę sprawowaną przez osoby bliskie
Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów Izby Cywilnej podjął 22 lipca 2020 r. uchwałę zgodnie z którą poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się od sprawcy szkody lub innej osoby ponoszącej odpowiedzialność odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez członków rodziny.
Wniosek o rozstrzygnięcie zagadnienia prawnego wpłynął od Rzecznika Finansowego wiosną 2019 r. Przedmiotem uchwały miało być uzyskanie odpowiedzi na pytanie:
Czy poszkodowanemu, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, przysługuje na podstawie art. 444 § 1 k.c. odszkodowanie z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie?
Dotychczas w orzecznictwie funkcjonowały przeciwstawne poglądy. Część składów orzekających uznawała, że poszkodowany ma prawo do takiego odszkodowania, jednak niektóre wskazywały, że dla jego zasądzenia koniecznym jest rzeczywiste poniesienie kosztów opieki. Trzecia droga zakładała, że brak poniesienia kosztów nie daje podstaw do dochodzenia odszkodowania, jednak żądanie i tak powinno zostać uwzględnione, jeżeli w okolicznościach danej sprawy istnieje możliwość zakwalifikowania żądania jako żądania zasądzenia renty z tytułu zwiększonych potrzeb obejmujących nieodpłatną opiekę osoby trzeciej.
Uchwała Sądu Najwyższego powinna rozwiązać powyższy spór. Poszkodowany, który doznał uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia, może domagać się odszkodowania z tytułu kosztów opieki sprawowanej nad nim nieodpłatnie przez osoby bliskie, zaś podstawą żądania w takiej sytuacji może być art. 444 § 1 k.c. Mimo że nie opublikowano jeszcze uzasadnienia uchwały, to na stronie internetowej Sądu Najwyższego opublikowano komunikat, w którym podkreślono m.in., że:
"Opieka świadczona nieodpłatnie na rzecz takiego poszkodowanego ma wymierna wartość ekonomiczną (...) Trudno uznać za właściwe rozwiązanie różnicujące sytuacją prawną poszkodowanych w zależności od tego, czy korzystali z odpłatnej opieki, czy też - z powodu braku odpowiednich środków - opieki swoich bliskich, ani nie dostrzegać jego dalszych możliwych, nieakceptowalnych, konsekwencji polegających m.in. na sporządzaniu fikcyjnych umów o odpłatne sprawowanie opieki. Spełnione świadczenie opiekuńcze prowadzi do wyrównania uszczerbku polegającego na potrzebie jego zaspokojenia; stanowi ono często element procesu leczenia, a jego koszty mogą być pokrywane z sum wyłożonych na ten cel z góry.”
Sygnatura sprawy:
III CZP 31/19
Radca Prawny Marta Tadrowska, prowadząca w Tucholi kancelarię radcowską, świadczy pomoc prawną w sprawach cywilnych, w tym sprawach o zasądzenie odszkodowania bądź zadośćuczynienia w tym w sporach z ubezpieczycielami, na każdym etapie sprawy, tj. od zgłoszenia szkody aż do otrzymania zapłaty.
źródło zdjęcia: pixabay.com